مهدیه قمری: مشهد به معنای محل شهادت است، می‌گویند اینجا هیچ‌کس غریب نیست و «ضامن آهو» صاحبخانه ای است که یک گوشه چشمم به تنهایی برای میزبانی از همه زائرانش کافی ست و  همه را پیش خدا شفاعت می‌کند، با این وجود مردمان این شهر با تاسی به امام رئوف شان میزبانی هستند که تمرین رافت می کنند و با مهربانی پذیرای زائران می‌شوند، آنها مهمان‌نوازند و این میزبانی که خود دارای فرهنگی غنی است قدمتی طولانی دارد.

مشهدی‌ها از قدیم‌الایام همه منزل خود یا بخشی از آن را  در ایام نوروز یا تابستان به طور رایگان در اختیار زائران قرار می‌دادند. این سنتی ست که با وجود تعدد مهمانسراها و هتل ها و ..همچنان در بطن شهر زنده است و همچنان مجاورانی هستند که با دل و جان پذیراو خادم زائران علی ابن موسی الرضا (ع) یند.

پویش در خدمت ارتقاء فرهنگ میزبانی

با وجود اینکه چند سالی است تورم افزایش داشته و شاید میزبانی سخت به نظر برسد اما پویشی به همت مرکز بانوان و خانواده بنیاد کرامت آستان قدس رضوی اجرا شده که  با آموزش و سازماندهی بر آن است که با همراهی مردم دو چالش «اسکان» و «پذیرایی» را برای زائران و میزبانان مرتفع کند.

این مرکز با الگو گرفتن از فرهنگ میزبانی مردم مشهدالرضا، با کمک شهروندان این شهر در مرداد ماه سال گذشته همزمان با دهه آخر صفر که خیل عظیمی از زائران قصد سفر به شهر خورشید را داشتند با استقبال هزار نفر از مشهدی‌ها میزبان زائران رضوی شد و ادامه راه این پویش به استقبال از زائران در ایام نوروز رسید.

هر چند که استقبال از این طرح خوب بوده است اما حس و حال خدمت رسانی میزبانان زائران امام رضا (ع) را نمی توان با عدد و رقم نشان داد. برای همین به سراغ تعدادی از این میزبانان مهربان رفتیم.

اولین میزبان  خانمی حدود 65 سال است که دوست نداشت از نام و نشانش بگویم. خانه اش در طبقه همکف یک آپارتمان توی منطقه فرامرز عباسی بود و می خواست با دو اتاقی که داشت به قدر وسعش د راین میزبانی سهیم باشداو که به همراه همسایگانش در تدارک میزبانی بود در باره حس و حالش و علت این میزبانی گفت: حس و حالش غیرقابل وصف است و فقط می‌تواند بگوید که خوشحال است میزبان زائران امام هشتم شده است.

این بانوی میزبان در ادامه  درباره چالش پذیرایی که معمولا برای میزبان وجود دارد افزود:  همسایگان ما با کمک‌هایی که در بخش‌های مختلف دارند این چالش را رفع کرده‌اند، به عنوان مثال، ممکن است چند نفر از همسایگان کیسه برنج بیاورند و تعدادی از همسایگان نیز مسئولیت گوشت و مرغ را به عهده بگیرند بقیه هم به فکر خرید و تحویل تنوع میوه‌ها برای زائران شده‌اند، برخی هم تصمیم گرفته‌اند در تهیه وعده‌های غذایی به ما کمک کنند.

خدمت به زائر را از پدرانمان به ارث برده ایم

پویش خانواده رضوی که الگو گرفته از فرهنگ میزبانی مشهدی‌ها بود در دهه آخر صفر با استقبال هزار نفر از مردم رو به رو شد و قرار شد تا در نوروز 1402 نیز این پویش دوباره با کمک مردم مشهدالرضا اجرا شود.آقای صادقی یکی از میزبانانی است که در نوروز 1402 با کمک مردم محله خود بازهم میزبان زائران بود.

او که معتقد است این میزبانی برای رضای خدا و امام هشتم (ع) از زائران ایشان انجام شده، به خبرنگار رواق می‌گوید: بنای ما در این میزبانی از ابتدا بر آسان کردن زیارت برای زائران حرم امام هشتم بود. درست است که زحمت در مسیر زیارت هم برای زائران ارج و ثواب به همراه دارد اما این مفهوم چیزی از وظیفه ما به عنوان میزبان کم نمی کند و بر این اساس ما بر آن شدیم که با استفاده از امکانات اندکمان و همینطور بهره گیری از فضای مسجد محله تا می توانیم تجربه زیارت را برای مهمانان بارگاه امام هشتم لذت بخش کنیم.

آقای صادقی به اشاره به فرهنگ میزبانی در محله شان می گوید: نمی شود گفت که ما کار جدیدی را اغاز کرده ایم. در واقع ما ادامه دهنده راه و رسم زیبایی قدیمی ها هستیم. من و هم محله ای هایم مانند سایر اهالی مشهد از گذشته از پدربزرگ ها و مادربزرگ های مهمان نوازمان، مهربانی و خدمت به زائران را آموخته ایم. این رسم از قدیم در خانواده من بوده و همانطور که پدرم ادامه دهنده کار پدرشان بوده من هم سعی کرده ام یک گوشه کار را بگیرم و مانند آنها با زائران امام هشتم (ع) خدمت کنم. در  این محله پدربزرگ ها و مادربزرگ های خیلی از اهالی محل معمولا در منازل خود اتاقی را در اختیار زائران قرار می‌دادند، بنابراین، ما با این فرهنگ میزبانی آشنا بودیم، آقای صادقی با بیان این مقدمه می افزاید: در حاضر حدود 30 درصد از افرادی که با ما در این میزبانی همکاری می‌کنند آقا و 70 درصد خانم ها هستند، بیشتراین افراد  خادم افتخاری هستند و در بحث پذیرایی نیز هر کدام از آنها مسئولیت یک یا چند قلم را پذیرفته‌اند.

او بیان می‌کند: مشابه این میزبانی در حال حاضر هم در کربلا و ایام اربعین هم در کرمان ایام شهادت سردار شهید سلیمانی می‌بینیم، همه این میزبانی‌ها فقط و فقط برای رضای خدا و ائمه اطهار (ع) است که در کشور ما و دیگر نقاط جهان گسترش یافته است.

آقای صادقی معتقد است با توجه به اینکه نوروز عمدتا بیشتر مردم از شهرستان‌ها مهمان دارند بنابراین ممکن است تعداد میزبانی‌ها کم باشد، اما در دهه آخر صفر میزبانان محله آقای صادقی حدود 400 زائر را میزبانی کرده‌اند.

آموزش برای «تعالی خانواده رضوی»

پویش «تعالی خانواده رضوی» در راستای اهداف طرح «زندگی به سبک رضوی» از مردادماه سال گذشته در قالب آموزش‌ها و خدماتی به‌صورت مجازی به خانواده کارکنان آستان قدس ارائه شد.

همزمان با آغاز به کار این قرارگاه مردمی ویژه ایام شهادت امام مهربانی‌ها در دهه پایانی ماه صفر، بیش از 13 دبیرخانه ذیل این قرارگاه در مناطق مختلف سطح شهر مشهد شکل گرفت، هر دبیرخانه از یک مسئول برخوردار بوده که وظیفه آن علاوه بر خدمت به زوار، ترغیب مردم محله نسبت به میزبانی و پذیرایی از زائران در اشکال مختلف از جمله اسکان است.

در دهه آخرصفر با تلاش رابطان مستقر در محلات بیش از 740‪  منزل برای خدمت رسانی به زائران در حوزه اسکان اعلام آمادگی کردند.

فاز بعدی به‌صورت حضوری و در قالب دوره‌های یک‌روزه آموزشی و گردشگری برنامه‌ریزی‌ و ادامه پیدا کرد.

آمارها می گوید، یک هزار خانواده در این پویش شرکت کردند که مرکز بانوان و خانواده بنیاد کرامت آستان 88 خانواده را به نمایندگی از بقیه شرکت کنندگان در مراسمی در اسفند سال گذشته دعوت و از میان آنها از 8 خانواده برتر تجلیل کرد.افرادی که در این پویش به عنوان میزبان شرکت می‌کنند در سایت علام شده مرکز بانوان و خانواده بنیاد کرامت ثبت نام کرده، مشخصات خود و منزلی که می‌خواهند در اختیار زائران قرار دهند را در سایت ثبت می‌کنند.از آن طرف، زائرانی که قصد سفر به مشهد مقدس را دارند در این سایت ثبت نام کرده و کد ملی خود و سایر همسفرانشان را در سایت ثبت می‌کنند.

در نهایت کارشناسان مرتبط با این پویش در مرکز بانوان و خانواده بنیاد کرامت تمام اطلاعات را بررسی کرده و پس از اطمینان از صحت اطلاعات ثبت شده، موارد را به زائران و میزبانان اطلاع می‌دهند تا هم میزبان بداند شرایط زائران برای اسکان چگونه است و هم زائران بدانند میزبان آنها در کدام منطقه از مشهد و در چه تاریخی پذیرای آنها است.